poniedziałek, 30 stycznia 2012

Chrystus Kataloński



Właściwie, to miałam  pisać, w ten mroźny czas, o Katalonii: o gorących plażach, romantycznych zatokach Costa Brava, o roześmianych, ludziach. O pełnych temperamentu  Katalonkach i zwariowanych Katalończykach i o rozwrzeszczanych katalońskich rodzinach, o ekscentrycznym prowokatorze Salvadorze Dalim i jego dziwacznym muzeum w Figures.
 Ale…wszystko to, odnalazłam, na obrazie słynnego Katalończyka, Kiedy go po raz pierwszy wystawiono, wielu krytyków nie pozostawiło na nim suchej nitki, za to niektórych oglądających doprowadził niemal do ekstazy. Zdarzały się nawet omdlenia. Nazywam go:

Chrystusem Katalońskim:


"Chrystus św. Jana od Krzyża”.
Salvador Dali
Obraz namalowany został w 1951 roku. Znajduje się w Glasgow Art. Gallery.


Pierwowzorem obrazu jest szkic św. Jana od Krzyża:


Na tym obrazie Jezus góruje nad światem. Chrystus narysowany przez świętego Jana od Krzyża jest owocem niezwykłego przeżycia mistycznego. Dokonał on przewrotu w poglądach teologicznych na Ukrzyżowanego.
Natomiast Salvador Dalí  pisał tak:
Kiedy pierwszy raz zobaczyłem ten rysunek, wywarł na mnie wielkie wrażenie. Potem przyśnił mi się w kolorze. Krucyfiks w moim śnie unosił się nad zatoką Port Lligat w Katalonii. Zrozumiałem, że muszę tak namalować” 
"Wszystko zaczęło się w 1950 roku od kosmicznego snu, w czasie którego zobaczyłem obraz w kolorze. W moim śnie przedstawiał jądro atomu. Później jądro otrzymało metafizyczne znaczenie: widzę w tym jedność wszechświata - Chrystusa! Po drugie dzięki ojcu Brunowi, karmelicie, zobaczyłem postać Chrystusa narysowaną przez świętego Jana od Krzyża; wymyśliłem geometryczną konstrukcję zawierającą trójkąt i koło, estetyczne podsumowanie wszystkich moich wcześniejszych doświadczeń i umieściłem mojego Chrystusa w środku trójkąta". 
Na obrazie Dalego, wyraźnie jaśniejący Chrystus na krzyżu, frunie, jak anioł między niebem, a ziemią, nad spokojną, milczącą katalońską zatoką. Zresztą cały obraz, podobnie, jak postać Ukrzyżowanego emanuje pokojem. Sposób przedstawienia ukrzyżowania, mocno odbiega, od większości nam znanych. Ciało Jezusa nie nosi żadnych śladów cierpienia. Pochylona głowa - patrzy w dół, otwarte ramiona  i dłonie chcą objąć całą Ziemię, Chrystus jakby się ddo tego wyrywa. Krzyż nie dotyka ziemi, jest jakby jej zwieńczeniem, wznosi się do nieba, ponad czasem i przestrzenią jakby niósł ze sobą całą ziemię. Im bardziej zbliża się do nieba tym bardziej jaśnieje.
 Jezus jest nagi, tak jak pierwsi rodzice, patrzy na ziemię złocistą od zwycięstwa i błękitną od życia. Ten Jezus, nie ma w sobie nawet kropli krwi, pozbawił się jej całkowicie. Co oznacza Jego całkowite oddanie się i zapowiada zmartwychwstanie.
Światło tego obrazu wychodzi z głebokiej ciemności. Jest już prawie po zachodzie słońca, co oznacza, że zbliża się nowy dzień. W najniższej części widać łódź, która jest cumowana do molo. Ta zwykła codzienna krzątanina, nieświadomych niczego rybaków pokazuje, że On przychodzi  każdego dnia.  
Zazwyczaj patrzy się na krzyż, akcentując ból i cierpienie. Większość obrazów ukazuje Chrystusa zakrwawionego, jakby pokonanego przez krzyż i zło, niesprawiedliwość i zawiść. Czerwone barwy krwi przeważają, nad jasnymi tonami nadziei. Liturgie Wielkiego Tygodnia, w wielu miejscach na świecie, posiadają akcent i klimat tragedii, żałobnej procesji. Przestają bić dzwony i zostają zasłonięte święte obrazy. Droga Krzyżowa, kończy się w samotności i chłodzie wypożyczonego grobu.
Kładzie się akcent na tragicznym wołaniu Jezusa: „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?”, jednak nie ze względu na jego  zaufanie i powierzenie się w ręce kochanego Ojca: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mego”.
Te przedstawienia mogą stwarzać  obraz człowieka pokonanego przez zło i przewrotność, zamiast kogoś, kto zwyciężył śmierć i kto poddał się jej dobrowolnie, aby później powrócić i odzyskać życie.
Akcentuje się cierpienie Jezusa, bez podkreślenia i owoców odkupienia. W ten sposób słowo "krzyż" może kojarzyc się tylko bólem, zamiast miłością. Dla wielu "Kalwaria" odnosi się bardziej do udręczenia, smutku i żalu, niż do zbawienia.
Skąd to ograniczone spojrzenie???
Zapewne Dalemu można także zarzucić niedoskonałość w rozłożeniu akcentów. Wydaje się, że bliscy prawdy będziemy, odczytując ten obraz, jako odpowiedź na dzieła przesadnie emanujące cierpieniem. Nikt nie jest w stanie oddać doskonałości Misterium.


wtorek, 24 stycznia 2012

KRAGERO

Gwiazdy na niebie to szczeliny, przez które można zajrzeć wprost do królestwa Bożego..  
Saga o Ludziach Lodu  Margit Sandemo

Edward Munch 1912 "Zima Kragero"
Kragero - nadmorskie miasteczko położone, a właściwie wykute w skale, na południowej riwierze Norwegii. Najbardziej nasłoneczniona miejscowość, kraju, w którym nie ropa, a słońce jest największym luksusem. Jedynie kilku miejscowych milionerów stać na domki w samym centrum miasteczka, z kilkoma metrami trawnika. Przeciętny dom w Kragero stoi na kawałku skały i nie ma ogródka, a te które posiadają w obejściu kawałek miejsca - zamiast trawnika, mają przykładowo dziesięciometrowy głaz lub podobną atrakcję. Nie jest rzadkością dom w skale, nad samą wodą z "garażem" na łódkę, czy jacht, do którego można wejść jedynie, z wody, podpływając łodzią. Latem wielu Norwegów do pracy dopływa, a zimą dochodzi lub dojeżdża po lodzie.





 Z  powodu skalistej powierzchni, w Kragero są niesamowicie wąskie uliczki, a o chodniku nawet nikt nie marzy. Jedyne w miasteczku przedszkole, nie posiada placu zabaw - a przedszkolanki, każdego dnia - bez względu na pogodę, wyjeżdżają z dziećmi na spacer specjalnymi, drewnianymi wózkami. 
W takim wózku mieści się szóstka dzieci.
















Dla neurotycznej natury nie ma nic bardziej pożądanego niż zima w Kragero. Już sama podróż promem daje poczucie przenoszenia się do odległej krainy, w której wolniej płynie czas, a najciemniejsze demony tracą moc, skute lodem...





Norwedzy żyją swoim powolnym,  zimowym rytmem, nie znając pośpiechu, ani zgiełku.
 Ich flegmatyczna natura, jednych irytuje, a innych, do których się zaliczam - zachwyca. Film w zwolnionym tempie, o kolorach szarości, rozświetlonych gdzie nie gdzie ciepłem lampy, która w norweskim oknie jest obowiązkowa i zawsze piękna. Nie trzeba tryskać energią, sypać dowcipami, jak z rękawa, ani nawet być specjalnie miłym, czy koniecznie sympatycznym. Za to na pewno można, bez skrępowania, być sobą, bez względu na to, jak esktremalnie  dziwną naturą zostało się obdarzonym. Przede wszystkim nikt nachalnie nie pyta:  - Co u ciebie? A jak zapyta - to nie ma obowiązku z plastikowym uśmiechem odpowiadać  -  "I'm fine !!!". 
Nie wiadomo skąd przychodzące zadumanie, podobnie, jak każda tęsknota, znajduje ujście w nostalgicznym zrozumieniu, przypieczętowanym głębokim westchnięciem - "Oh sa". Tak sobie się stoi albo siedzi i nic nie mówi.


 Nad samym brzegiem zatoki znajduje się centrum z galeriami, antykwariatami pełnymi przedmiotów niemniej fantastycznymi,  niż w Sadze Ludzi Lodu,  sklepikami, o drewnianych witrynach - a w nich szeroko uśmiechnięte ekspedientki, w nieskazitelnie białych, idealnie wyprasowanych bluzkach. Przepiękne ubiory i inne przedmioty codziennego użytku - jednak nie wiem, kto je kupuje - może cudzoziemcy? Norwedzy, których spotkałam noszą powyciągane  stare swetry, powycierane spodnie i wielkie ciepłe buciory, które zaraz po wejściu do domu, wkłada się na specjalną suszarkę. Domów nigdy nie zamyka się na klucz, chyba, że wyjeżdża się na dłużej.



Bez kawiarenki nie ma miasteczka. Kawiarnie w Kragero kuszą, jak wszystkie domy w Norwegii, ciepło oświetlonym oknem. W każdej z nich są wielkie koce, którymi można się owinąć po ściągnięciu przemokniętych portek i butów. Po czym siedzi się trzy, cztery godziny rozmawiając z kelnerką, a właściwie mrucząc raz po raz, coś od niechcenia, pijąc kawę lub herbatę z ogromnego kubka.
Zwykle się czyta lub serfuje korzystając z niewyobrażalnie szybkiego i wszędzie dostępnego internetu.
No i oczywiście knajpa,dla niektórych speluna - w sumie niczym nie różniąca się od przeciętnego, polskiego, studenckiego baru. Może jedynie wystrojem charakterystycznym dla morskich kurortów - gdzieś tam jakaś lina zwisa z sufitu, ze ściany straszy okazała paszcza egzotycznej ryby. Oczywiście  opowieści emerytowanych wilków morskich i pijane już przed południem, podstarzałe kobiety, snujące szorstkim, monotonnym głosem, dla siebie tylko zrozumiałe historie złamanego życia. Ich obecność nikogo tu nie dziwi, tak jak w Polsce, gdzie słabość kobiety do alkoholu, zdradza jedynie dramat wyryty na twarzy i nerwowość ruchów.


Kragero



 W oddali Skagerak - akwen łączący Bałtyk z Morzem Północnym.

sobota, 21 stycznia 2012

Spotkałam Sarę


                                                                           

Spotkałam Sarę, lat 10:



Kiedy pierwszy raz byłaś na pielgrzymce?

Sara. : - Pierwszy raz byłam tu w trzecim miesiącu życia. Przyjeżdżam z mamą co roku.
- Podoba się tu, tobie?
  • S. : -Tak. Najbardziej podobają mi się tu ludzie. Są naprawdę bardzo mili. Wszyscy się wszystkim dzielą. Na przykład, jak ktoś ma ciasteczka, to dzieli się z wszystkimi z boku. Niektóre dziewczyny dzielą się, i nawet jak dla nich nic nie zostanie, to nic. Podobają mi się też msze. Bo u nas w kościele, to są pół godziny ogłoszenia i muszę słuchać wszystko, co mi nie jest potrzebne.Tutaj wszyscy śpiewają i jest czas na podanie sobie rąk i przytulanie. Najbardziej lubię czytania. Bo to jakby, takie bajki z morałem. Staram się potem coś robić albo czegoś nie robić , tak jak w czytaniu. Np. Jak w tej opowieści o Dawidzie, że nawet jak zrobię coś złego to Bóg mi wybaczy. Wiem, że przeważnie, jak coś zrobię złego to, to do mnie wraca. Najczęściej. Ja bym chciała żeby rodzice mi czytali czytania, bo ja mam problemy z czytaniem, czasem się zacinam, bo mam dysleksję. Ale za to wygrywam wszystkie konkursy w szkole, a Kangura to nawet poza szkołą. Mam trzecie miejsce w województwie.
    Bardzo też lubię księdza Szpaka. Jest naprawdę miły. Powiedział, że jak dzieci będą go rozśmieszać, to będzie im prezenty dawać. Rozśmieszyłam go do łez i dał mi złotówkę. Zrobiłam śmieszną minę.
    Kordian też jest fajny, bo nie umie się złościć. Zawsze wymyśli coś, żeby ominąć kłótnię. Chyba nawet mógłby zostać papieżem ale musiałby jeszcze poćwiczyć pokutowanie. Ale zauważyłam, że dobrze pokutuje, więc chyba zostanie tym papieżem. Jak powiedzą w telewizji, że Kordian z Pielgrzymki Młodzieży Różnych Dróg został papieżem to będę skakać do góry, aż do sufitu.

  • A w szkole też tak jest?

  • S. : Nie. W szkole każdy ma swojego wroga. Niestety.

  • Ty też masz swojego?

  • S. : Niestety tak. Strasznie wkurzającego. Naśmiewa się, bije, przezywa. Np. ktoś przychodzi w najładniejszym stroju jaki ma, a on się naśmiewa i strasznie oszukuje. Na podwórku też mam wroga. Ja nie chcę go słuchać, bo jest bardzo zły. Zatykam uszy, jak do mnie mówi i za to ostatnio podszedł i uderzył mnie w nos. Jest straszny. Czasem nie wytrzymuję i też na niego wybucham. Moje koleżanki mają mniejszą wolę i prawie zawsze wybuchają. Staram się je powstrzymywać.

  • A ty starasz się być miła dla ludzi?

  • S. : Tak. Jak komuś upadną w klasie kredki, to z moją koleżanką zaraz spadamy z krzeseł i zbieramy je. Bardzo to lubię.

  • Lubisz się modlić?

  • S. : Lubię. Najczęściej, jak się modlę, to patrzę w górę. Wczoraj np. Jak się modliłam, to chmura miała taki kształt, jakby to był Pan Jezus. Albo w kościele fajnie się patrzy na malowidła na suficie. Dziś były takie z ukoronowania Matki Jezusa i wydawało mi się, że to jest, jakby naprawdę, a postacie jakby się ruszały. Czasem proszę o coś, a czasem dziękuję. Ostatnią modlitwą spełnioną jest to, że mamy teraz upał. Modliłam się o słoneczko -wczoraj wieczorem po ulewie. Na ostatniej pielgrzymce modliłam się o deszczyk, ale o mały, a lało z gradem.

  • A jaki jest Pan Bóg?

  • S. : Pan Bóg to może być wszystkim. Czasem, jak nie wiem, gdzie iść, to np. ptaszek na gałązce siedzi i dziubkiem pokazuje i wtedy wiem, gdzie iść. To Pan Bóg mi takie znaki daje. Myślę, że to jest taki Pan podobny do św. Mikołaja. Może czasem nawet zastępować św. Mikołaja, jak on jest chory. Ubiera ciuchy Mikołaja i wsiada w jego sanie. Nawet mam wyobrażenie nieba. Są chmurki, są na nich domy, pałace i nikomu nic nie brak. Nawet mój pradziadek tam siedzi. Patrzy na mnie i się cieszy, że taka jestem.

  • A Pan Jezus?

  • S. : Bóg jest na nas czasem zły, za nasze grzechy ale Pan Jezus prosi, tak jakby za nas i przeprasza.

  • A święci?

  • S. : Święci to bardzo dobrzy ludzie, którzy pomagali, a nawet dzięki łasce Pana Boga, który jest połową nich, mogli uleczać.

  • A ty chciałabyś być świętą?

  • S. : Tak. Pewnie. Staram się
    rozmowa jest także tu:doziemiobiecanej